Inhoud:

• Wat is melatonine?
• Waar komt melatonine voor?
• Melatonine als voedingssupplement
• Met wat mag melatonine niet worden gecombineerd en welke contra-indicaties zijn er? waarvoor wordt het gebruikt?

Slaapproblemen komen steeds vaker voor. Onderzoeken tonen aan dat tot de helft van de mensen moeite heeft met inslapen of een slechte slaapkwaliteit ervaart. Dit zijn alarmerende gegevens die niet alleen wijzen op het verwaarlozen van een gezond dagritme, maar ook de dwang en belasting van het moderne leven weerspiegelen.

De dagelijkse drukte van gedachten, zorgen over financiën, werkzekerheid en onzekerheid over de toekomst zorgen ervoor dat veel mensen in constante spanning leven. Leven in zo'n toestand is een grote uitdaging en het wordt steeds moeilijker om mechanismen voor stressbeheersing te ontwikkelen. Daarom is het noodzakelijk om zo snel mogelijk geschikte maatregelen te nemen om groeiende problemen en hun langdurige gevolgen te voorkomen.

Een gezonde slaap is een effectief wapen in de strijd tegen stress, maar spanning bemoeilijkt vaak het inslapen. Hier komt melatonine te hulp – een natuurlijk hormoon dat het circadiane ritme reguleert en de herstellende rust ondersteunt. Ontdek hoe het werkt en waarom het de moeite waard is om de waardevolle eigenschappen van melatonine te benutten.

Wat is melatonine?

Melatonine speelt een cruciale rol bij de regulering van het circadiane ritme bij zoogdieren. Het wordt gemaakt uit tryptofaan, een in voedsel voorkomende aminozuur, in een complex metabolisch proces waarbij ook serotonine – een belangrijke neurotransmitter en hormoon – betrokken is. De productie van melatonine vindt voornamelijk plaats in de pijnappelklier, een kleine maar sterk doorbloede klier in het centrale deel van de hersenen. Het neurohormoon wordt niet opgeslagen in de pijnappelklier, maar pulserend in de bloedbaan afgegeven en verspreidt zich door het hele lichaam.

Het melatoninegehalte in het lichaam varieert en hangt grotendeels af van het tijdstip van de dag. 's Avonds neemt de concentratie toe en geeft daarmee het naderende slapen aan. 's Ochtends daalt het niveau echter, wat een signaal is om wakker te worden en actief te worden.

Waar komt melatonine voor?

Melatonine is een neurohormoon dat voorkomt bij gewervelde dieren en een belangrijke rol speelt bij de regulering van verschillende biologische processen. Het wordt voornamelijk geproduceerd door de pijnappelklier en de synthese ervan staat in nauwe relatie tot de dag- en nachtritme. De activiteit van deze secretorische klier wordt gereguleerd door licht en speciale cellen – pinealocyten – maken het mogelijk lichtsignalen van het netvlies te ontvangen. Afhankelijk van het dagelijkse lichtritme scheiden pinealocyten melatonine uit in zowel het bloed als het cerebrospinale vocht.

Behalve in de pijnappelklier komt melatonine ook voor in andere organen en cellen van het lichaam en vervult daar verschillende, ook lokale, functies. Het is aanwezig in structuren zoals:

• Netvlies,
• Mergholte,
• Spijsverteringskanaal,
• Huid,
• Gonaden,
• Lymfocyten,
• Bloedplaatjes.

Melatonine werkt in de genoemde structuren als een antioxidatief en ontstekingsremmend beschermmiddel, dat bijdraagt aan de bescherming tegen oxidatieve stress, infecties en de werking van toxines. Omdat melatonine werkt waar het wordt geproduceerd, heeft het het vermogen schadelijke factoren in het lichaam te neutraliseren.

De interesse in Melatonine gaat echter verder dan het menselijk lichaam. Het komt ook voor in planten. Bijvoorbeeld, de wortels, bloemen en zaden van sommige plantensoorten bevatten hoge concentraties van dit hormoon. In dergelijke gevallen vervult het een beschermende functie bij ongunstige omgevingsomstandigheden, zoals een overmatige blootstelling aan UV-straling. Bovendien kan melatonine dat in planten aanwezig is, die worden gebruikt in de traditionele Chinese geneeskunde en in onconventionele behandelingen, het lichaam van mensen die het consumeren beïnvloeden en therapeutische eigenschappen ontplooien.

Melatonine als voedingssupplement

Melatonine wint zowel als geneesmiddel als vrij verkrijgbaar voedingssupplement aan populariteit bij mensen die op natuurlijke wijze hun slaapkwaliteit willen verbeteren. Het gebruik helpt de inslaaptijd aanzienlijk te verkorten, het aantal nachtelijke ontwakingen te verminderen en heeft een positief effect op de diepte en het herstel van de slaap. Naast het traditionele gebruik als slaapmiddel is melatonine ook zeer nuttig voor mensen die van tijdzone wisselen (in het geval van het zogenaamde jetlagsyndroom) en voor degenen die 's nachts werken. Het kan de overgang van het lichaam naar een nieuw circadiaans ritme effectief vergemakkelijken.

Een andere belangrijke toepassing van melatonine is de regulering van het slaap-waakritme bij blinde mensen, bij wie de eigen productie van melatonine verstoord kan zijn. Hierdoor kunnen deze mensen hun slaapritme beter afstemmen op de natuurlijke biologische cycli.

Bovendien tonen onderzoeken aan dat Melatoninepreparaten Daarnaast helpen ze spierspanning te verminderen, vooral in de REM-slaapfase, wat een positief effect kan hebben op het herstel van het lichaam. Op de markt zijn verschillende vormen van melatoninebevattende preparaten verkrijgbaar, waaronder tabletten, vloeibare oplossingen en sprays, waardoor de wijze van gebruik kan worden aangepast aan de individuele voorkeuren van de gebruiker.

Met wat mag melatonine niet worden gecombineerd en welke contra-indicaties zijn er voor het gebruik ervan?

Het innemen van melatonine samen met andere medicijnen kan leiden tot een verandering van de concentratie in het bloed. Voorzichtigheid is geboden bij combinatie met kalmeringsmiddelen (benzodiazepinen, opioïden, antihistaminica), omdat dit vooral bij oudere mensen kan leiden tot denk- en coördinatiestoornissen. Na het innemen van melatonine mag u niet autorijden of complexe taken uitvoeren.

Melatonine kan de werking van anticoagulantia verzwakken, wat het risico op bloedingen verhoogt en de effectiviteit van anticonvulsiva vermindert. Geneesmiddelen die de stofwisseling in de lever beïnvloeden, zoals omeprazol, kunnen de leverwaarden verhogen, terwijl andere, zoals carbamazepine, deze kunnen verlagen.

Mensen met een leverziekte moeten een arts raadplegen over het gebruik van melatonine. Contra-indicaties voor gebruik zijn onder andere: nierfalen, hormonale aandoeningen, auto-immuunziekten, reumatoïde artritis, depressie, zwangerschap en borstvoeding.

Het drinken van alcohol met melatonine verhoogt het risico op bijwerkingen zoals ademhalingsproblemen, duizeligheid en leverschade.