Περιεχόμενο:

• Τι είναι η ζάχαρη;
• Η επίδραση της λευκής ζάχαρης στον ανθρώπινο οργανισμό
• Πιο υγιεινές εναλλακτικές στη λευκή ζάχαρη

Ακούμε εδώ και χρόνια για τις βλαβερές επιπτώσεις της ζάχαρης στον οργανισμό μας, παρόλα αυτά συνεχίζουμε να την καταναλώνουμε σε υπερβολικές ποσότητες. Δεν είναι περίεργο, αφού είναι πανταχού παρούσα. Τη βάζουμε μερικές φορές την ημέρα στον καφέ και το τσάι. Δεν τη βρίσκουμε μόνο σε γλυκίσματα, αλλά και σε γιαούρτια, ψωμί, κέτσαπ και έντονα επεξεργασμένα τρόφιμα. Τι είναι η ζάχαρη και ποιες επιπτώσεις έχει στον οργανισμό μας;

Τι είναι η ζάχαρη;

Η ζάχαρη είναι ένας υδατάνθρακας, δηλαδή η βασική πηγή ενέργειας για τον ανθρώπινο οργανισμό, και το προϊόν της πέψης των υδατανθράκων, δηλαδή η γλυκόζη, είναι απαραίτητο για την ομαλή λειτουργία του κεντρικού νευρικού συστήματος. Η ζάχαρη που παρέχεται φυσικά με τα φρούτα και τα λαχανικά αποτελεί σχεδόν από την αρχή της ανθρωπότητας μέρος της ανθρώπινης διατροφής. Αυτοί οι φυσικοί υδατάνθρακες στα φρούτα και τα λαχανικά είναι η γλυκόζη και η φρουκτόζη. Η ζάχαρη τροφίμων είναι σακχαρόζη, έχει τη μορφή λευκών, γλυκών και εύκολα διαλυτών κρυστάλλων. Παράγεται από ζαχαροκάλαμο ή ζαχαρότευτλα – η ζάχαρη από καλάμι και τεύτλα δεν διαφέρουν ως προς τη δομή και τις ιδιότητες.

Η επίδραση της λευκής ζάχαρης στον ανθρώπινο οργανισμό

Η ζάχαρη είναι ζωτικής σημασίας για τον οργανισμό μας. Αποτελεί πηγή ενέργειας, είναι καύσιμο για τον εγκέφαλό μας και χρειαζόμαστε περίπου 130 γραμμάρια γλυκόζης την ημέρα για να λειτουργούμε σωστά. Ο οργανισμός μας παίρνει ενέργεια όχι μόνο από τη ζάχαρη, αλλά και από άλλες χημικές ενώσεις που μπορεί να μετατρέψει σε γλυκόζη. Σύμφωνα με τις συστάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, η ημερήσια δόση ζάχαρης δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 50 γραμμάρια (12 κουταλάκια του γλυκού) και η διατροφή πρέπει να βασίζεται σε σύνθετους υδατάνθρακες, δηλαδή αυτούς που περιέχονται σε προϊόντα ολικής άλεσης, όσπρια, λαχανικά και φρούτα. Αυτού του είδους οι ζάχαρες διασπώνται πιο αργά από τις απλές ζάχαρες και χάρη σε αυτές νιώθουμε χορτάτοι για πολύ περισσότερο χρόνο, ενώ το επίπεδο ζάχαρης στο σώμα παραμένει σταθερό. Σε αντίθεση με τις απλές ζάχαρες, δεν προκαλούν γρήγορη αύξηση του σακχάρου στο αίμα και παρέχουν στον οργανισμό βιταμίνες και μέταλλα. Οι απλές ζάχαρες, δηλαδή η λευκή ζάχαρη, είναι στην ουσία πηγή κενών θερμίδων που οδηγούν σε γρήγορη αύξηση του σακχάρου στο αίμα και στη συνέχεια σε γρήγορη πτώση. Αυτός είναι ένας από τους λόγους που έχει κακή φήμη. Η υπερβολική κατανάλωσή της συμβάλλει σε:

• Κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου ΙΙ,
• Κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων,
• Εμφάνιση αντίστασης στην ινσουλίνη,
• Διαταραχές του ενδοκρινικού συστήματος,
• Υπέρβαρο ή παχυσαρκία,
• Εμφάνιση τερηδόνας,
• Ανάπτυξη δερματικών παθήσεων όπως η ακμή.

Πιο υγιεινές εναλλακτικές στη λευκή ζάχαρη

Σήμερα γνωρίζουμε πολλούς υποκατάστατους ζάχαρης που είναι εξίσου γλυκοί, ταυτόχρονα πιο υγιεινοί και δεν παρέχουν τόσες κενές θερμίδες. Είναι κατάλληλοι για τη διατροφή ανθρώπων που θέλουν να τρέφονται υγιεινά, διαβητικών ή ατόμων με καρδιαγγειακά νοσήματα. Μεταξύ των πιο δημοφιλών είναι:

• Ξυλιτόλη - δηλαδή ζάχαρη σημύδας που προέρχεται από φλοιό σημύδας - είναι στη γεύση και την εμφάνιση παρόμοια με τη συνηθισμένη ζάχαρη, αλλά έχει έως και 40% λιγότερες θερμίδες. Επιπλέον, έχει χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη και μπορεί να χρησιμοποιηθεί από διαβητικούς. Η ξυλιτόλη έχει επίσης αντιμυκητιακές και βακτηριοκτόνες ιδιότητες καθώς και πρεβιοτικές ιδιότητες. Είναι ιδανική για καφέ, τσάι και ζαχαροπλαστική (εκτός από ζύμες, καθώς δεν ενεργοποιεί τη μαγιά),
• Στέβια – παράγεται από τα φύλλα της στέβιας, ενός φυτού που κατάγεται από τη Νότια Αμερική. Είναι έως και 300 φορές πιο γλυκιά από τη ζάχαρη και ταυτόχρονα δεν περιέχει θερμίδες. Έχει ευεργετική επίδραση στην υγεία, διαθέτει αντιμυκητιακές και βακτηριοκτόνες ιδιότητες, βελτιώνει τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και μειώνει την αρτηριακή πίεση. Η κατανάλωσή της δεν επηρεάζει το επίπεδο σακχάρου στο αίμα και είναι ασφαλής για διαβητικούς. Η γεύση της είναι πολύ γλυκιά, αλλά αρκετά χαρακτηριστική και λίγο διαφορετική από τη γεύση της ζάχαρης. Διατίθεται σε μορφή κόκκων, υγρού, σκόνης και αποξηραμένων φύλλων.
• Ερυθριτόλη – προκύπτει από τη ζύμωση γλυκερίνης. Αν και μοιάζει με τη συνηθισμένη λευκή ζάχαρη, είναι λιγότερο γλυκιά. Περιέχει μόνο 20 kcal ανά 100 γρ., δεν αυξάνει το σάκχαρο στο αίμα και έχει γλυκαιμικό δείκτη μηδέν, γι’ αυτό είναι ασφαλής για διαβητικούς. Δεν παρουσιάζει ιδιαίτερες ευεργετικές ιδιότητες και αποβάλλεται πλήρως με τα ούρα,
• Σιρόπι σφενδάμου – που παράγεται από κορμούς σφενδάμου, το καναδικό σιρόπι σφενδάμου δεν περιέχει συντηρητικά, είναι γλυκό, νόστιμο και σίγουρα πιο υγιεινό από τη συνηθισμένη ζάχαρη, καθώς δεν περιέχει μόνο κενές θερμίδες αλλά και πολλές ουσίες που επηρεάζουν θετικά την υγεία μας. Βελτιώνει μεταξύ άλλων την ανοσία. Ωστόσο, είναι αρκετά θερμιδογόνο και έχει παρόμοιο γλυκαιμικό δείκτη με τη λευκή ζάχαρη, γι’ αυτό δεν συνιστάται για διαβητικούς.
• Ταγατόζη – ζάχαρη που προέρχεται από λακτόζη, είναι σχεδόν τόσο γλυκιά όσο η σακχαρόζη και ταυτόχρονα έχει πολύ λιγότερες θερμίδες – 150 ανά 100 γρ. και χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη 7,5. Επομένως, μπορεί να καταναλωθεί και από διαβητικούς.

Στο όφελος της υγείας και της ευεξίας μας, θα πρέπει να περιορίσουμε την κατανάλωση λευκής ζάχαρης, η οποία ειδικά σε συνδυασμό με έντονα επεξεργασμένα τρόφιμα πλούσια σε ανθυγιεινά λιπαρά μπορεί να συμβάλει στην εμφάνιση ασθενειών του σύγχρονου πολιτισμού όπως ο διαβήτης τύπου ΙΙ, η αρτηριοσκλήρωση και άλλες καρδιαγγειακές παθήσεις. Ιδιαίτερα δε, αφού η επιλογή πιο υγιεινών υποκατάστατων είναι πραγματικά μεγάλη και εύκολα διαθέσιμη.